အသောကရဲ့ အက္ခရာများ-၂၄

- ဒေဝါနံ ပိယေ ပိယဒသိ လာဇ ဟေဝံ အဟာ။ သဍုဝီသတိ၀သ-
- အဘိသိတေန မေ ဣမာနိ ဇာတာနိ အဝဓိယာနိ ကဋာနိ။ သေ ယထာ
- သုကေ သာလိကာ အလုနေ စကဝါကေ ဟံသေ နံဒီမုခေ ဂေလာဋေ
- ဇတူကာ အံဗာကပိလိကာ ဒုဍီ အနဌိကမဆေ ဝေဒဝေယကေ
- ဂံဂါပုပုဋကေ သံကုဇမဆေ ကဖဋသယကေ ပံနသသေ သိမလေ
- သံဒကေ သြကပိံဋေ ပလသတေ သေတကပေါတေ ဂါမကပေါတေ
- သဝေ စတုပဒေ ယေ ပဋိဘောဂံ နော ဧတိ န စ ခါဒိယတိ
- ဧဍကာ စာ သူကလီ စာ ဂဘိနီ ၀ ပါယမီနာ ၀ အဝဓိယာ ပေါတကေ
- ပိ စ ကာနိ အာသံမာသိကေ ၀ဓိကုကုဋေ နော ကဋဝိယေ၊ တုသေ သဇီဝေ
- နော ဈာပေတဝိယေ၊ ဒါဝေ အနဌာယေ ဝါ ဝိဟိသာယေ ဝါ နော ဈာပေတဝိယေ။
- ဇိဝေန ဇီဝေ နော ပုသိတဝိယေ။ တီသုစာတုံမာသီသု တိသာယံ ပုံနမာသိယံ
- တိံနိ ဒိ၀သာနိ စာဝုဒသံ ပံနဍသံ ပတိပဒါ ယေ ဓုဝါယေ စာ
- အနုပေါသထံ မဆေ အဝဓိယေ နော ပိ ဝိကေတဝိယေ။ ဧတာနိ ယေ၀ ဒိ၀သာနိ
- နာဂ၀နသိ ကေ၀ဋဘောဂသိ ယာနိ အံနာနိ ပိ ဇီ၀နိကာယာနိ
- နော ဟံတဝိယာနိ။ အဌမီပခါယေ စာဝုဒသာယေ ပံနဍသာယေ တိသာယေ
- ပုနာ၀သုနေ တီသု စာတုံမာသီသု သုဒိ၀သာယေ ဂေါနေ နော နိလခိတဝိယေ။
- အဇကေ ဧဍကေ သူကလေ ဧ ဝါ ပိ အံနေ နီလခိယတိ နော နီလခိတဝိယေ။
- တိသာယေ ပုနာ၀သုနေ စာတုံမာသိယေ စာတုံမာသိပခါယေ အသွသာ ဂေါနသာ
- လခနေ နော ကဍဝိယေ။ ယာ၀ သဍုဝီသတိ၀သအဘိသိတေန မေ ဧတာယေ
- အံတလိကာယေ ပံနဝီသတိ ဗံဓနမောခါနိ ကဋာနိ။

မင်းတကာတို့ ချစ်ကြည် လေးစားအပ်၍ ပိယဒဿီဟု ဝှဲ့ချီ ခပ်နှိပ် အရှင်မဟာကဿပ မထေရ်မြတ်၏့ ဗျာဒိတ်တော်ကို ခံယူ-ရရှိသော အသောကမင်းတြားကြီး ဤသို့ မိန့်ပြန်ထားရှိလေပြီ၊ ငါမင်းတရားသည် အဘိသိက် သွန်း၍ ၂၆-နှစ်ရှိသော်, ဤဆိုလတ္တံ့သော အသက်ရှိ သတ္တဝါတို့ကို သတ်ဖြတ်ခြင်းမှ တားမြစ်တော်မူအပ်ကုန်၏၊ ထိုသတ္တဝါတို့ကား- ကျေး-ကျက်တူရွေး-သာလိကာ-ဆက်ရက်, ငှက်ကြီးတုံးစပ်-ဝန်လိုငှက်ကြီး, စက္ကဝါက်ငှက်, ဟင်းသာ-ငန်းငှက်, နန္ဒိမုခ-မည်သောငှက်, ဂေလာဋ-မည်သောငှက်, လင်းနို့, ခါချဉ်-သို့မဟုတ် တောင်ပို့ချ, လိပ်, အရိုးမရှိသောငါး, ဝေဒဝေယက-မည်သောငါး, ဂံဂပုပုတက-မည်သော ငါး, ပင်လယ်ငါးလင်ပန်း, မြစ်လိပ်-ရေလိပ်, ဖြူသတ္တဝါ, သစ်တက်ရှဉ့်-ဝါ ရှဉ့်မွဲး, ဦးချိုတက် များသော ဆတ်, နွားသူတော်, နွားလား, မျောက်သတ္တဝါ, ဥချိုးငှက်- ခိုဖြူ-ခိုပြာ, အသုံးမပြုသော အခြေလေးချောင်းရှိ သားသတ္တဝါတို့ကိုလည်း မစားအပ်၊ ထို့ပြင်, ကိုယ်ဝန်ရှိသော, သို့မဟုတ် နို့စို့ သားငယ်ရှိသော ဆိတ်မ, သိုးမ, ဝက်မတို့ကို, ၎င်းတို့သားငယ်များ ကောင်းမွန်စွာ ကြီးပွားခြင်းသို့ မရောက်မီ, မသတ်ဖြတ်အပ်ကုန်၊ ကြက်တိုက်ခြင်း, ကြက်တယ်ခြင်း, ထိုမှတပါး အသက်ရှိ သတ္တဝါတို့ကို အပျော်အပါး တိုက်ခိုက် မြူးတူးခြင်းတို့ကိုလည်း မပြုအပ်ကုန်၏။
တောသား သတ္တဝါတို့ ခိုကိုးရာမဲ့ ဖြစ်စေတတ်, ညှင်းဆဲခြင်းကို ပြုတတ်သော တောမီး ရှို့မြှိက်ခြင်းကို မပြုအပ်၊ အသက်ရှိ သတ္တဝါတို့ဖြင့်သော်၎င်း, ၎င်း၏့ အသားဖြင့်သော်၎င်း သတ္တဝါတပါးကို အစာကျွေး၍့ မမွေးမြူအပ်၊ သုံးဥတု လေးလ လေးလတို့ အဆုံးဖြစ်သော နေ့များ, နှစ်၏့ ၃လ မြောက် ဝါဆိုလနှင့် လပြည့်နေ့, ဤ၃နေ့တို့ပတ်လုံး၎င်း, လဆန်း-လဆုတ်-၁၅-၁၄ ရက်မြောက်နေ့, လဆုတ် ၁၅ရက် မြောက်သောနေ့, လေးသီတင်းအတွက် တရက်နေ့, အထွက် ၂ရက်နေ့, ဥပုသ်နေ့တိုင်း၎င်း, ဤနေ့ရက်များ၌ ငါးတို့ကို မဖမ်း  မသတ်ရ၊ ရောင်းလည်း မရောင်းဝယ်ရ၊ ထိုနေ့ ထိုရက် အတွင်းတို့၌ ဆင်မြင်းတို့ နေထိုင်ရာ တောတောင်များ၌၎င်း, တံငါတို့ ကျက်စားရာ ရေကန်-မြစ်-ချောင်း-အင်းအိုင်များ၌ သား ငါးများ, ထိုမှတပါး အခြား ငှက်စသော သက်ရှိသတ္တဝါ မှန်သမျှတို့ကို မသတ်ဖြတ်အပ်, မလိုက်အပ်ကုန်။
လတိုင်း လဆုတ် ပက္ခ ရှစ်ရက်မြောက်, ၁၄ရက်မြောက်, ၁၅ရက်မြောက်, ၃ရက်မြောက်နေ့, ပုဏ္ဏဗုသျှု နက္ခတ်ပွဲးနေ့, ၃ဥတု အဆုံး လေးလမြောက်သောနေ့- ဤနေ့များ၌ နွားတို့ကို သင်းမကွပ်အပ်၊ ထိုမှတပါးသော ဆိတ်သိုး-ဝက်နှင့် အခြားသတ္တဝါတို့ကိုလည်း သင်းမကွပ်အပ်, သင်းမကွပ်စေအပ်၊ လဆန်း-လဆုတ် ၃ရက်နေ့, ပုဏ္ဏဗုသျှုနက္ခတ်ပွဲးနေ့ ဥတု-အဆုံး လေးလမြောက်နေ့, လေးလ၏့ ပက္ခနေ့တို့၌ မြင်း-နွားတို့ကို  သတ်ရန် တံဆိပ် ထိုးမှတ်ခြင်း, မှတ်စေခြင်းတို့ကို မပြုလုပ်အပ်၊ ငါဘုရင်မင်းမြတ် အဘိသိက်သွန်း၍့ ၂၆နှစ်မြောက်အတွင်းအခါ၌ ဤတရားဆုံးမကန့်မြစ်စာကို ရေးသားထုတ်ပြန်စေအပ်သည်၊ထိုနှင့်အလားတူလည်း ၂၅ကြိမ်တိုင် အကျဉ်းသားတို့အား အကျဉ်းထောင်မှ လွတ်စေခြင်းတို့ကို ပြုစေအပ်ကုန်ပြီ။ (အရှင်အာဒိစ္စဝံသ, အသောကမင်းတရားကြီး၏့ ကျောက်စာတော်)
......


နတ်တို့ချစ်မြတ်နိုးသော ပိယဒသီမင်းကြီး ဤသို့ မိန့်တော်မူ၏။
ငါအဘိသိက်ခံသည်မှ နှစ်ဆဲ့ခြောက်နှစ်မြောက်၌၊ ဤသတ္တဝါတို့အား သတ်ဖြတ်ခြင်းမှ တားမြစ်တော်မူ၏။
ကျေး (ကြက်တူရွေး)၊ သာလိကာ၊ ငှက်ကြီးတုံးစပ်၊ စက္ကဝက်၊ ဟင်္သာ၊ နန္ဒီမုခ၊ ကြိုးကြာ၊ လင်းနို့၊ ခါချဉ်၊ ရေလိပ်၊ အရိုးမဲ့ငါး၊ ဇီ၀ဇိုး၊ ဂင်္ဂါရေကြက်၊ ငါးတန်၊ ကုန်းလိပ်၊ ဖြူ၊ ရှဉ့်၊ စာမရီသား၊ နွားလား၊ မျောက်၊ သမင်၊ ချိုး၊ ခို၊ အသုံးလည်းမပြု စားလည်းမစားသော ခြေလေးချောင်းကောင်အားလုံး။
ကိုယ်ဝန်ဆောင်၊ သို့မဟုတ်၊ နို့တိုက်နေသော ဆိတ်မ ဝက်မနှင့်၊ ခြောက်လအောက်အရွယ်် သားငယ်တို့ကို မသတ်ရာ။ ကြက်ဖတို့ကို မသင်းရာ၊ (ပိုးမွှားစသည်) သက်ရှိသတ္တဝါတို့နှင့် မကင်းသော ဖွဲတို့ကို မီးမရှို့ရာ။ အကြောင်းမဲ့သော်၎င်း၊ အသက်တို့ကို သေကြေပျက်စီးစေရန်သော်၎င်း၊ တောတို့ကို မီးမတိုက်ရာ။ သတ္တဝါတကောင်၏ အသက်ဖြင့်၊ အခြား သတ္တဝါတကောင်းအား မကျွေးမွေးရာ။
လေးလစီရှိသော ဥတုသုံးပါးတို့၏ ဆန်းသုံးရက်တို့၌၎င်း၊ တိသ (ဖုသျှ)နက္ခတ်နှင့်ယှဉ်သော နေ့တို့၌၎င်း၊ လပြည့်နေ့တို့၌၎င်း၊ တဆဲ့လေးရက်၊ တဆဲ့ငါးရက်နှင့််၊ ဆန်းဆုတ် တရက်တည်းဟူသော သုံးနေ့တို့၌၎င်း၊ ဥပုသ်နေ့တိုင်းတို့၌၎င်း၊ ငါးတို့ကို မသတ်ရာ၊ မရောင်းရာ။
ထိုနေ့တို့၌ပင် နာဂ၀န (ဆင်တော)နှင့် တံငါတို့ ကျက်စားရာ အရပ်တို့၌၊ အခြား မည်သည့် သတ္တဝါတို့ကိုမျှလည်း မသတ်ရာ။
ရှစ်ရက်ပက္ခ တို့၌၎င်း၊တဆဲ့လေးရက်၊ တဆဲ့ငါးရက် လကွယ် လပြည့်နေ့တို့၌၎င်း၊ တိသ (ဖုသျှ)နက္ခတ်နှင့်ယှဉ်သော နေ့တို့၌၎င်း၊ လေးလစီရှိသော ဥတုသုံးပါးတို့၏ ဆန်းသုံးရက်တို့၌၎င်း၊ နေ့ထူးနေ့မြတ်တို့၌၎င်း၊ နွားတို့ကို မသင်းရာ။ ဆိတ်သိုး ဝက်နှင့် အခြား သင်းလေ့ရှိသော သတ္တဝါတို့အားလည်း မသင်းရာ။
တိသ (ဖုသျှ) နက္ခတ်နှင့် ယှဉ်သောနေ့၊ ပုနဗ္ဗသုနက္ခတ်နှင့် ယှဉ်သောနေ့၊ လေးလတကြိမ် ဥတုဆန်းရက်တို့၌၎င်း၊ လေးလတကြိမ် ဥတုဆန်းသည်မှ ပက္ခ (တဆဲ့လေးရက်) နေ့တိုင်းတို့၌၎င်း၊ မြင်း၊ ဆိတ်၊ နွားတို့အား တန်ဆိပ် မခတ်ရာ။
ငါ အဘိသိက်ခံသည်မှ၊ နှစ်ဆဲ့ ခြောက်နှစ်သော ကာလအတွင်း၌၊ နှစ်ဆဲ့ငါးကြိမ်တိုင်၊ ထောင်အကျဉ်းသားတို့အား ငါလွှတ်ခဲ့လေပြီ။ (ဦးဖိုးလတ်, အသောကကျောက်စာများ၊)
.....


Thus spake king Devanampiya Piyadasi: - 'In the twenty-seventh year of my anointment the following animals shall not be put to death: the parrot, the maina (or thrush), the wild duck of the wilderness, the goose, the bull-faced owl, the vulture, the bat, the ambaka-pillika, the raven, and the common crow, the vedaveyaka, the adjutant, the sankujamava, the kaphatasayaka, the panasasesimala, the sandaka, the okapada, those that go in pairs, the white dove, and the domestic pigeon. Among all four-footed beasts the following shall not be for food, they shall not be eaten: the she -goat of various kinds, and the sheep, and the sow, either when heavy with young or when giving milk. Unkilled birds of every sort for the desire of their flesh shall not be put to death. The same being alive shall not be injured: whether because of their uselessness or for the sake of amusement they shall not be injured. Animals that prey on life shall not be cherished. In the three four-monthly periods (of the year) on the evening of the full moon, during the three (holy) days, namely, the fourteenth, the fifteenth, and the first day after conjunction, in the midst of the uposatha ceremonies (or strict fasts), unkilled things (or live fish?) shall not be exposed for sale. Yea, on these days, neither the snake tribe, nor the feeders on fish (alligators), nor any living beings whatsoever shall be put to death.
'' 'On the eighth day of the paksha (or half month) on the fourteenth, on the fifteenth, on (the days when the moon is in the mansions of) trisha or punarvasa, - on these several days in the three four-monthly periods, the ox shall not be tended: the goat, the sheep, and the pig, if indeed any be tended (for domestic use) shall not then be tended. On the tirsha and the punarvasa of every four months, and of every paksha or semi-lunation of the four months, it is forbidden to keep (for labour) either the horse or the ox.
'Furthermore, in the twenty-seventh year of my reign, at this present time, twenty-five prisoners are set at liberty.’ (Tr. Prinsep: Alexander Cunningham, Inscriptions of Asoka.)
.....


Thus saith His Sacred and Gracious Majesty the King: By me consecrated twenty-six years, the following creatures were declared as not to be killed, such as Parrots, mainas, adjutants (?), ruddy geese, wild geese, nandi-mukhas, gelatas (probably cranes), bats, queen ants, terrapins, prawns, vedaveyakas, gangapuputakas (a kind of fish), skate, tortoises and porcupines, tree-squirrels, Barasing stags, bulls set at liberty, okapindas, rhinoceroses, white doves, domestic doves, and all quadrupeds which do not come into use, nor are eaten.
Those she-goats, ewes, and sows, whether with young or in milk, are not to be killed, as also their offspring which are within six months of age. The caponing of cocks is not permitted. Husks with living things therein must not be burnt. Forests for nothing or for violence (to living creatures) must not be burnt. The living must not be nourished with the living.
On the three Chaturmasis [i.e., on the full-moon day which falls before (or after) the usual season of four months], and on the Tisya (i.e., Pausa month) full moon, fish shall neither be killed, nor sold, for three days, viz., the fourteenth, the fifteenth, of the first, and the first of the second, fortnight, as well as on all fasting days as a rule.
On the same days, again, in the elephant-forests, and in the preserves of the fishermen, other classes of living creatures must not be killed.
On the eighth (tithi) of every fortnight, on the fourteenth, on the fifteenth, on the Tisya, and Punarvasu days, on the full-moon days of the three seasons, and at festivals, bulls shall not be castrated, nor he-goats, rams, and boars, nor other such animals as are usually castrated.
On the Tisya and Punarvasu days, on the full-moon days of the seasons, and during the fortnights connected with the seasonal full-moons, the branding of horses and cows is not permitted.
Until (I had been) anointed twenty-six years, in this period, twenty-five jail-deliveries have been effected by me. (R.K. Mookerji, Asoka)