၂၀၀၇ ဖေဖော်ဝါရီ ၂၅ နေ့မှာ ကုသိနာရုံကို ရောက်ခဲ့တယ်။ နေရာ နှစ်ခု သွားကြည့်တယ်။ ပထမဦးဆုံး ဗုဒ္ဓသရီရ တေဇောဓာတ်လောင်ကျွမ်းတဲ့ နေရာ။ နောက်တစ်နေရာက ဗုဒ္ဓပရိနိဗ္ဗာန်စံတော်မူပုံ ရုပ်ပွားတော်ရှိတဲ့ နေရာ။ ဘုရားလောင်း ဖွားမြင်တဲ့နေရာ ဘုရားဖြစ်တော်မူတဲ့နေရာ ဘုရားတရားဦးဟောတဲ့နေရာ သုံးခု ရောက်ခဲ့ပြီးသား။ အဲဒီနေရာတွေ ရောက်တုန်းက ခံစားမှုမျိုးနဲ့ မတူတဲ့ ဝေဒနာတစ်ရပ်ကို ကုသိနာရုံ ရောက်တော့ ခံစားမိတယ်။ 
၀ရညူ ဒေ၀ပါမောက္ခေါ၊
. 
.
၀ရော ဧကော၀ သိဒ္ဓတ္ထော။
ဗောဓိပင်အောက်မှာ အကြာကြီး ထိုင်ဖြစ်တယ်။ ဒီနေရာက အောင်မြေ မဟုတ်လား။ ဒါဆို အနေကဇာတိသံသာရံ…စတဲ့ ဥဒါန်းကျူးတဲ့ အောင််ဂါထာတွေ မရွတ်ဖတ်တော့ဘူးလား။ ပဋိစ္စသမုပ္ပါဒ်ကို အနုလုံပဋိလုံ ရွတ်ပြီး သံသရာစက်ရဟတ် ကျိုးပြတ်ပုံတွေကို မဆင်ခြင်တော့ဘူးလား။ မမြဲခြင်း ဆင်းရဲခြင်း အစိုးမရခြင်းသဘောတွေကို မြင်နို်င်ဖို့ အာနာပါန ကမ္မဋ္ဌာန်းကို မစီးဖြန်းတော့ဘူးလာ။ အကြောင်းအကျိုး ဆက်နွယ်မှုတွေကို သုံးသပ်နိုင်ဖို့ ပဋ္ဌာန်း ဒေသနာတော်ကြီးကို မပူဇော်တော့ဘူးလား။ အောင်ဇေယျတု အောင်ဆုလေးများ မတောင်းဆိုတော့ဘူးလား။ ဗောဓိပင်ကြီးကို မော့ကြည့်ပြီး စိတ်ထဲမှာတော့ တစ်မျိုးကြီးပဲ။ ကြည်နူးသလိုလို လွမ်းမောသလိုလို ရီဝေဝေ ခံစားမိတယ်။ မှတ်မှတ်ရရ တစ်ခုခုတော့ လုပ်ရမယ်ပေါ့။ ဘာလုပ်ရင် ကောင်းမလဲလို့ စဉ်းစားရင်း အကြံတစ်ခုပေါ်လာတယ်။ ကြီးကြီးကျယ်ကျယ်တော့ မဟုတ်ပါဘူး။ ဗောဓိညောင်ရွက် တစ်ရွက်တစ်လေ ထိုင်နေတဲ့ရှေ့ ကျလာရင် ကောက်မယ်ပေါ့ဗျာ။ ဟုတ်တယ်လေ။ ဗောဓိဓာတ်လေး ရလိုရငြားပေါ့။ ထိုင်နေတာ အတော် ကြာတယ်။ ညောင်ရွက် တစ်ရွက်စ နှစ်ရွက်စ ကြွေပါတယ်။ ကောက်မယ်ပြင်ခါ ရှိသေးတယ်။ ကိုယ့်ထက် လျင်တဲ့သူတွေက ဦးသွားတာနဲ့ အင်း…တစ်ရွက်မှ မရခဲ့ဘူးဗျာ။
(ဗုဒ္ဓဂါယာမှာ ပြုခဲ့သမျှ ကုသိုလ်ကောင်းမှု အဖို့အစုတို့ကို ကျေးဇူးရှင်တို့အား အမျှ ပေးဝေပါ၏)
သိဒ္ဓတ္ထ ဖွားမြင်တော်မူပုံ ( ပုဂံ-မြန်မာ )
အသောကကျောက်စာတိုင် ( လုမ္ဗိနီ-နီပေါ )
အသောကကျောက်စာ ( လုမ္ဗိနီ-နီပေါ )
နတ်အပေါင်းတို့က ချစ်မြတ်နိုးသော ဘုရင် အသောကသည် နန်းစံသက် ၂၀ ( ၂၄၈ ဘီစီ) နှစ်မြောက်တွင် ကိုယ်တိုင် ရောက်ရှိလာပြီး “ဤနေရာ၌ သကျမုနိ ဘုရားရှင် မွေးဖွားတော်မူခဲ့သည်” ဟူ၍ ကျောက်တံတိုင်း အကာအရံ ပြုလုပ်ကာ ကျောက်စာတိုင် စိုက်ထူခဲ့ပါသည်။ ဤနေရာ၌ ဘဂဝါ ဘုရားရှင် ဖွားမြင်တော်မူခဲ့သောကြောင့် လုမ္ဗိနီရွာ အခွန် ကင်းလွတ်ခွင့်ပြုပြီး ရှစ်ဖို့ တစ်ဖို့သာ ပေးစေပါသည်။
“ဖွား ပွင့် ဟော စံ ” သံဝေဇနိယ လေးဌာနမှာ ဖွားမြင်တော်မူခဲ့တဲ့ နေရာကို မှတ်တမ်းတင်နိုင်ဖို့ရာ တူးဖော်တွေ့ရှိတဲ့ ရှေးဟောင်းပစ္စည်းများရဲ့ အထောက်အထားများ, ရေးသားထားတဲ့ စာပေအထောက်အထားများနဲ့ ညှိနှုိုင်းတိုင်ဆိုင်ပြီး အတည်ပြုချက် ရယူရပါတယ်။ ဒီလို မှတ်တမ်းမှတ်ရာတွေ ရှိလို့ အဆင်ပြေတာ။ နို့မို့ရင် ဘယ်နေရာသွားပြီး ဘုရားဖူးရမယ် မသိနိုင်ဘူး။ ဒါတောင် နေရာနဲ့ ပတ်သက်ပြီး အငြင်းပွားစရာတွေ အများအပြား ရှိခဲ့တယ်။ ဘယ်လိုဘယ်ပုံ ဖြစ်ခဲ့လဲတော့ မသိပါဘူး။ အခုအချိန်မှာတော့ ဗုဒ္ဓဘာသာကို စတင် တည်ထောင်သူ မြတ်ဗုဒ္ဓ ဖွားမြင်တော်မူခဲ့ရာ လုမ္ဗိနီဥယျာဉ်ဟာ အသွင်အပြင်အရကော အနှစ်သာရအရပါ ငြိမ်းအေး ကြည်နူးဖွယ် ကောင်းလှပါတယ်။
“အဂ္ဂေါ.ဟ.မသ္မိ လောကဿ ၊ ဇေဋ္ဌော.ဟ.မသ္မိ လောကဿ ၊ သေဋ္ဌော.ဟ.မသ္မိ လောကဿ ၊” “လောကမှာ ငါဟာ အမြတ်ဆုံး အကြီးဆုံး အသာဆုံး” ဆိုပြီး လွန်ခဲ့တဲ့ နှစ် ၂၅၅ဝကျော်က သိဒ္ဓတ္ထမင်းသား ကြွေးကြော်ခဲ့တဲ့ အသံတွေဟာ ယနေ့တိုင် လုမ္ဗိနီဥယျာဉ်မှာ ပဲ့တင်ထပ်ကာ လွင့်ပျံ့နေဆဲပါ။
(လုမ္ဗိနီမှာ ပြုပြုခဲ့သမျှ ကုသိုလ်ကောင်းမှု အဖို့အစုတို့ကို အမေ့အား အမျှ ပေးဝေပါ၏။ )
(၁) နတ္ထိရဲ့ “န”
မာတာ ဟိ ပုတ္တဿ ဗဟူပကာရာ၊
တသ္မာ ဂဝေသိ ံ ဣဓ ဧ၀ရူပံ။
တဿာယ ဆာယာပိ မယာ န ဒိဋ္ဌာ။
သာ ဂစိ ္ဆ မေ စက္ခုပထံ ဇဟိတွာ။
အမေဆိုတာ သားအပေါ် အလွန် ကျေးဇူးများတာပါ။
ဒါကြောင့့် လောကကြီးထဲမှာ အမေ့ကို လိုက်လံရှာဖွေခဲ့တယ်။
ဟင်…..အမေ့ အရိပ်ကလေးကိုတောင် ငါ မမြင်ခဲ့ရဘူး။
အမေဟာ ငါ့မျက်စိအောက်က ပျောက်သွားခဲ့ပါပေါ့လား။
(၂) နတ္ထိရဲ့ “အတ္ထိ”
ဂါယန္တိ ဂီတံ ရုဓိရာနိ ကာယေ၊
သြက္ကန္တနိဒ္ဒေါ.မှိ တမေ၀ သုတွာ။
မာတာ ပဝတ္တေသိ သုဂီတသဒ္ဒံ၊
ပုတ္တဿ အနေ္တာဟဒယေ ၀သိတွာ။
ငါ့ကို်ယ်ထဲမှာ သွေးစက်လေးတွေ တေးသီဆိုနေကြတယ်။
အဲဒီ့ တေးသံကို နားဆင်ရင်းနဲ့ ငါ အိပ်ပျော်ရတာပါ။
အော်…အမေဟာ ငါ့ရဲ့နှလုံးသားထဲမှာ နားခိုရင်းနဲ့
သံစဉ်လှလှလေးတွေ ဖန်တီးနေလေရဲ့…။
မှတ်ချက်။ ။ “န” ဆိုတဲ့ ပါဠိဟာ မြန်မာလို “မ”နဲ့ တူပါတယ်။ “အတ္ထိ”ကတော့ “ရှိ” နဲ့ တူတယ်။ “န” နဲ့ “အတ္ထိ” တို့ ပေါင်းလိုက်ရင် “နတ္ထိ” လို့ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒီပါဠိစာလုံးလေးတွေနဲ့ နာမည်ပေးထားတဲ့ ဒီပါဠိကဗျာလေးတွေကို အမေ့ကို မတွေ့ဖူးတဲ့, အမေ့ကို လွမ်းလျ တမ်းတနေတဲ့ သားတစ်ယောက်က ရေးဖွဲ့ ထားတာပါ။ ဟုတ်တယ်ဗျာ…အမေနဲ့ ဝေးတာ ၃၃နှစ်တောင် ရှိခဲ့ပါပြီ။ အမေရေ… သား ပြုုခဲ့သမျှ ကောင်းမှုကုသိုလ်တွေကို အမေ့အတွက် အမျှ ပေးဝေပါတယ်။ အမေ…ကိုယ်စိတ်နှစ်ဖြာ ကျမ်းမာချမ်းသာပါစေ…။
၀ရညူ ဒေ၀လောကေ ယော၊
ဝဏ္ဏေနေ္တာ ပ၀ရံ ဓမ္မံ။
၀ဿံ ဝုဋ္ဌော ၀ရာစာရော၊
၀နေ္ဒ ဂရု၀ရံ ဗုဒ္ဓံ။
တာ၀တိ ံသာနတ်ပြည်၌ ဝါကပ်တော်မူလျက်
အဘိဓမ္မာဒေသနာကို ဟောကြားတော်မူသော
သဗ္ဗညုတ မြတ်စွာဗုဒ္ဓကို ရိုသေမြတ်နိုး ရှိခိုးပါ၏။
၈-၄-၀၇ မွေးနေ့ အမှတ်တရ
