- ဒေဝါနံပိယေ ပိယဒသိ လာဇ ဟေဝံ အာဟာ။ သဍုဝီသတိ၀သ-
- အဘိသတေန မေ ဣယံ ဓမလိပိ လိခါပိတာ လာဇူကာ မေ
- ဗဟူသု ပါနသတသဟသေသု ဇနသိ အာယတာ တေသံ ယေ အဘိဟာလေ ဝါ
- ဒံဍေ ဝါ အတပတိယေ မေ ကဋေ။ ကိံတေ။ လဇူကာ အသွထ အဘီတာ
- ကံမာနိ ပ၀တယေဝူ ဇနသ ဇာနပဒသာ ဟိတသုခံ ဥပဒဟေဝူ
- အနုဂဟိနေဝု စာ။ သုခီယနဒုခီယနံ ဇာနိသံတိ ဓံမယုတေန စ
- ဝိယော၀ဒိသံတိ ဇနံ ဇာနပဒံ၊ ကိံတိ၊ ဟိဒတံ စ ပါလတံ စ
- အာလာဓယေဝူ တိ။ လဇူကာ ပိ လဃံတိ ပဋိစလိတဝေ မံ ပုလိသာနိ ပိ မေ
- ဆံဒံနာနိ ပဋိစလိသံတိ တေ ပိ စ ကာနိ ဝိယော၀ဒိသံတိ ယေန မံ လဇူကာ
- စဃံတိ အာလာဓယိတဝေ။ အထာ ဟိ ပဇံ ဝိယတာယေဇာတိယေ နိသိဇိတု
- အသွထေ ဟောတိ။ ဝိယတ ဓာတိ စဃတိ မေ ပဇံ သုခံ ပလိဟဋဝေ၊
- ဟေဝံ မမာ လဇူကာ ကဋာ ဇာနပဒသ ဟိတသုခါယေ။ ယေန ဧတေ အဗီတာ
- အသွထ သံတံ အဝိမနာ ကံမာနိ ပ၀တယေဝူ တိ ဧတေန မေ လဇူကာနံ
- အဘီဟာလေ ၀ ဒံဋေ ဝါ အတပတိယေ ကဋေ။ ဣဆိတဝိယေ ဟိ ဧသာ၊ ကိံတိ။
- ဝိယောဟာလသမတာ စ သိယ ဒံဍသမတာ စာ။ အဝ ဣတေ ပိ စ မေ အာဝုတိ။
- ဗံဓနဗဓာနံ မုနိသာနံ တီလိတဒံဍာနံ ပတ၀ဓာနံ တိံနိ ဒိ၀သာနိ မေ
- ယောတေ ဒိံနေ။ နာတိကာ ၀ ကာနိ နိဈပယိသံတိ ဇိဝိတာယေ တာနံ
- နာသံတံ ဝါ နိဈပယိတာ ဒါနံ ဒါတံတိ ပါလတိကံ ဥပဝါသံ ၀ ကဆံတိ
- ဣဆာ ဟိ မေ။ ဟေဝံ နိလုဓသိ ပိ ကာလသိ ပါလတံ အာလာဓယေဝူ တိ ဇနသ စ
- ၀ဓတိ ဝိဝိဓေ ဓံမစလနေသံယမေ ဒါနသ ဝိဘာဂေ တိ။
မင်းတကာတို့ ချစ်ကြည် လေးစားအပ်၍ ပိယဒဿီဟု ဝှဲ့ချီ ခပ်နှိပ် အရှင်မဟာကဿပ မထေရ်မြတ်၏့ ဗျာဒိတ်တော်ကို ခံယူ-ရရှိသော အသောကမင်းတြားမြတ်ကြီး ဤသို့ မိန့်ပြန်ထားရှိတော်မူပြီ၊ -- ငါ မင်းမြတ်အဘိသိက် သွန်း၍့ ၂၆နှစ်ရှိတော်မူသော်, ဤတရား ကျောက်စာတော်ကို ရေးသား ထားရှိစေတော်မူအပ်၏၊ သိန်းပေါင်း များစွာသော တိုင်းနေ ပြည်သူတို့ အပေါ်၌ ငါမင်းမြတ်၏့ ကိုယ်စား အုပ်ချုပ် စီမံသော ဘုရင်ခံ အပေါင်းတို့သည် တိုင်းနေ ပြည်သူ ဗိုလ်လူအပေါင်းနှင့် ပတ်သက် စပ်ဆိုင်ကြကုန်သည်၊ ထို တိုင်းနေ ပြည်သူတို့၏့ တရားမှုခင်း ကိစ္စ၌ ဖြစ်စေ, ရာဇဝတ် မှုခင်း ကိစ္စ၌ ဖြစ်စေ, အပြစ်ဒဏ် ထားခြင်းကိစ္စ၌ ဖြစ်စေ ငါမင်းမြတ် ကိုယ်တိုင် အပိုင်-အစိုး တိုက်ရိုက် ပြုလုပ်စီမံ ဆောင်ရွက်တော်မူခဲ့သော်, ငါမင်းမြတ်၏့ ကိုယ်စားတော်စား စီမံ အုပ်ချုပ်သော ဘုရင်ခံ အပေါင်းတို့သည် မည်သို့ ရှိကုန်လိမ့်နည်း?။
(ငါမင်းတြား၏့ ကိုယ်စားတော် ဘုရင်ခံ အမှူးရှိ အစိုးရ အဖွဲ့၏့) စီးပွားမဲ့ အလုပ်တို့ပင် ဖြစ်ကုန်အံ့လော? (သို့မဟုတ်) တိုင်းပြည်သူ တိုင်းပြည်သားတို့၏့ ၎င်း, ဇနပုဒ်-တိုင်းသားတို့၏့ ၎င်း စီးပွား ချမ်းသာကို ပင် ဖြစ်စေကုန်အံ့လော? ခြီးမြှောက်ထောက်ပံ့ခြင်း ပင် ဖြစ်ကုန်အံ့လော?၊ ချမ်းသာ ဆင်းရဲး ၂-မျိုးကိုပင် ဖြစ်စေကုန်လတ္တံ့၊ စင်စစ် ဆိုသော်ကား တရား မှန်တိုင်း ပြုကျင့်ခဲ့မူ, တိုင်းဖျက် ပြည်ဖျက် ခိုးသား ဒါးမြများ မပွားစီး မပေါ်ပေါက် ရှိကုန်လတ္တံ့၊ မည်သို့ မဆို, တိုင်းသူပြည်သားကို၎င်း, ဇနပုဒ်ကို၎င်း မည်သို့အားဖြင့် ဤပစ္စက္ခကျိုး, တမလွန်ကျိုးကို နစ်သက်စေကုန် ရာမည်နည်းဟု ငါ မင်းမြတ်၏့ ကိုယ်စားတော်ပွား ဘုရင်ခံ အပေါင်းတို့က ငါ မင်းမြတ် အပေါ်၌ ထောက်ပံ့ကူညီ၍ ပြုစုရန် (ဝတ်တရားကြောင်း) ဆင်ခြင်ဖွယ် ဖြစ်ကုန်၏။
ငါ မင်းမြတ်၏့ အပါးတော်မြဲး မှူးတော် မတ်တော်တို့သည် လည်း ငါမင်းမြတ်၏ အလိုဆန္ဒတော်ကို လိုက်နာ၍့ မကျင့်ကြကုန်လတ္တံ့, ထိုသို့ ပြုလုပ်ခြင်းဖြင့် ငါ မင်းတရား၏့ ဘုရင်ခံ အပေါင်းကိုလည်း မနှစ်သက် စေနိုင်ကုန်ရာ၊ ထိုစကား ထင်ရှားစွာ၏, တတ်သိ-လိမ်မာသော နို့ထိမ်းထံ သားငယ်ကို စွန့်လွှတ် အပ်နှင်းခြင်းသည် ထိုသားငယ်၏့ အကျိုး-စီးပွားအတွက် ဖြစ်သကဲ့သို့ ၎င်း, ထိုသို့ အပ်နှင်းခြင်းကြောင့် ထိုနို့ထိန်းကလည်း ထိုသားငယ်ကို ချမ်းသာစွာ ကြီးပွားအောင် စောင့်ရှောက် ထိန်းသိမ်းရန် စွန့်လွှတ် အပ်နှင်းပေးသည် တကားဟု ယုံကြည်သကဲ့သို့ ၎င်း, ထို့အတူပင်လျှင် ငါဧကရာဇ် မင်းမြတ်သည် တိုင်းသား ပြည်သူ၏့ ချမ်းသာ အတွက်, ငါ ဧကရာဇ် မင်းမြတ် ကိုယ်တော်စား လိမ်မာ ရေးခြားသော ဘုရင်ခံ မင်း အပေါင်းအား အရေး လွှဲအပ်- ဆောင်နှင်းတော်မူပြီ၊ ငါ ဧကရာဇ် မင်းမြတ်သည် လက်အောက် ဘုရင်ခံ အပေါင်းတို့အား ကြောက်ရွံ့မဲ့၎င်း, ကိုယ်ကျိုးမငဲ့ပဲး စိတ်ထား ရွှင်ပျစွာ၎င်း ပြုလုပ်ဆောင်ရွက်ခွင့်ကို အပ်နှင်း ပေးထားတော်မူပြီ။
ထို့ကြောင့် ငါဧကရာဇ် မင်းမြတ်၏့ ကိုယ်စားတော် ဘုရင်ခံ မင်းအပေါင်းတို့သည် တရားမ မှုခင်းကိစ္စ ပြုလုပ် စီမံရေး၌ ၎င်း, ရာဇဝတ် မှုခင်းကိစ္စ အတွက် အပြစ်ဒဏ် ထားရေး၌၎င်း မိမိတို့ ဆိုင်ရာဆိုင်ရာ စိုးပိုင်ခွင့်ကို ပြုလုပ်ကြ ကုန်ခဲ့သော်, ထိုသို့သော မှုခင်း-ကိစ္စများတွင် တရားမမှုများ၌ အဘယ်သို့အားဖြင့် တရားဥပဒေ ဖြောင့်မှန်ခြင်း ဖြစ်ကုန်အံ့နည်း ဟု၎င်း, ရာဇဝတ်မှုများ၌ အဘယ်သို့ မျှတခြင်း ဖြစ်နိုင်ကုန်အံ့နည်းဟု၎င်း, စိတ်ထား ဖြစ်စေကုန်ရာ၏။ ထိုသို့သော အကျိုးငှာ ငါဧကရာဇ် မင်းမြတ်၏့ ဤအမိန့်တော်ကို ထုတ်ပြန်တော်မူအပ်၏။ ထို့ကြောင့်, နှောင်ဖွဲ့ခြင်း, သတ်ဖြတ်ခြင်း အပြစ်ဒဏ် စီရင်ခြင်းကို ကျခံရသူတို့တွင် အသက် သေဒဏ် ကျခံစေ ပြစ်မှု ချပေးသူတို့အား သုံးရက် အထိ ဆိုင်းငံ့ခွင့် ပေးကြရမည်၊ (အကြောင်းကား) ထိုဆိုင်းငံ့ခွင့် ပေးသောနေ့အတွင်း၌ (၎င်းတို့၏့) ဆွေမျိုး ဉာတကာတို့ကသော်လည်း ထိုသူတို့အတွက် အသက်ရှင်ရန် ကိုးစားဖွယ်ကို ရှာဖွေ၍ အယူခံခြင်းအားဖြင့် လျှောက်ထား ကြားသိစေကုန်ရာသည်၊ ယင်းသို့ တစုံတရာ အယူခံခြင်း အားဖြင့် လျှောက်ထား ကြားသိစေနိုင်ခွင့် မရှိကုန်ခဲ့မူ, တမလွန်၌ ကောင်းစားရေးအတွက် လှူဒါန်း ပေးကမ်းမှုကိုသော်လည်း ပြုကြကုန်ရာသည်၊ သီလ, သီတင်းကိုသော်လည်း ပြုကျင့် ဆောက်တည်ကြ ကုန်ရာသည်။
ထိုသို့ ပြုခွင့်ကို ပြောဆိုမိန့်ပြန်ရန် သင့်တင့်ပေစွာ့၊ ငါဧကရာဇ် မင်းမြတ်သည် ဤမျှ အသက်သေစေခွင့်ကို ပေးရသည် အထိ ကြမ်းကြုတ် ရက်စက်စွာ ပြုရသော အခါ၌ပင် တမလွန်လောက၌ နစ်သက် ရွှင်ပျစေရန် လိုလား တောင့်တ တော်မူပေ၏။ ထို့ပြင်, တိုင်းသားပြည်သူ ဗိုလ်လူအပေါင်း၏့ ကောင်းမွန် ထူးထွေသော တရားကျင့်ရေး, စောင့်စည်းရေး, အလှူအတာန်း ပေးရေး, ခွဲခြမ်း ဝေဖန်ပေးကမ်းရေးများ၌ ကြီးပွားခြင်းလည်း ဖြစ်ရှိရန် လိုလားတော်မူပေ၏၊- ဤသို့ အသောကမင်းတြားကြီး ပြန်ကြား မိန့်မြွက်တော်မူပြီ။
(အရှင်အာဒိစ္စဝံသ, အသောကမင်းတရားကြီး၏့ ကျောက်စာတော်)…..
နတ်တို့ ချစ်မြတ်နိုးသော ပိယဒသီ မင်းကြီး ဤသို့ မိန့်တော်မူ၏။ ငါအဘိသိက်ခံသည်မှ၊ နှစ်ဆဲ့ခြောက်နှစ်မြောက်၌၊ ဤတရားကဗျည်းကို ရေးထိုးစေ၏။
ရဇ္ဇူကခေါ် ငါ၏ အမတ်ကြီးများသည်၊ သိန်းပေါင်းများစွာသော သူတို့၏ မှီခိုရာ ဖြစ်ကြကုန်၏။ ထိုအမတ်ကြီးတို့အား ချီးမြှင့်မစခြင်း၊ အပြစ်ဒဏ် ပေးခြင်း အာဏာများကို ငါအပ်နှင်းထားလေပြီ။ ဤသို့ အပ်နှင်းထားသည်မှာ၊ ၎င်းတို့သည် ကိုကျိုးကို မငဲ့မကွက်၊ မကြောက်မရွံ့ပဲ၊ အမှုကိစ္စများကို စီရင်ဆုန်းဖြတ်လျက်၊ တိုင်းသူပြည်သား၊ နယ်သူနယ်သားတို့၏ စီးပွားချမ်းသာကို ဆောင်ကြဉ်းကာ၊ ထိုသူတို့၏ အကျိုးကို သည်ပိုးရန် ဖြစ်သည်ပြင်၊ ထိုသူတို့၏ ဆင်းရဲခြင်း ချမ်းသာခြင်း အကြောင်းတို့ကို သိ၍၊ ထိုတိုင်းသူပြည်သား၊ နယ်သူနယ်သားတို့အား၊ တရား၌ အားထုတ်ရန် ဆုန်းမ သြဝါဒ ပေးစေခြင်းငှာ ဖြစ်၏။ သို့မှသာ ဤဘဝ နောင်ဘဝတို့၏ အကျိုးကို ထိုသူတို့ ခံစားကြရကုန်အံ့။
ရဇ္ဇူက အမတ်ကြီးတို့သည်၊ ငါ၏ အမှုတော်ကို ကျေပွန်အောင်၊ ကောင်းစွာ ဆောင်ရွက်ကြကုန်အံ့။ ပုရုသခေါ် ငါ၏ အမှုထမ်းတို့သည်လည်း၊ ငါ၏ အလိုဆန္ဒများကို ဖြည့်ဆည်း၍၊ ရဇ္ဇူက အမတ်ကြီးတို့သည် အမှုတော်ကို ကျေပွန်အောင် ကောင်းစွာ ထမ်းဆောင် နိုင်ကြစေခြင်းငှာ၊ လူတို့အား ဆုန်းမ သြဝါဒ ပေးကြစေကုန်သတည်း။
မိမိ၏ သားကို လိမ္မာသော နို့ထိန်းထံ အပ်နှံပြီးသော်၊ ထိုလိမ္မာသော နို့ထိန်းသည် ငါ၏ သားအား ချမ်းသာကို ဆောင်လတံ့ဟု၊ စိုးရိမ်ကင်းမဲ့ခြင််း ဖြစ်သကဲ့သို့၊ငါသည်လည်း နယ်သူနယ်သားတို့အား၊ ၎င်းးတို့၏ စီးပွားချမ်းသာ အလို့ငှာ၊ ငါ၏ ရဇ္ဇူက အမတ်ကြီးတို့ထံ အပ်နှံထားပေ၏။
ထိုရဇ္ဇူက အမတ်ကြီးတို့သည်၊ မကြောက်မရွံ့၊ ကိုကျိုးကို မငဲ့မကွက်၊ မမေ့မလျော့၊ တည်ကြည်စွာ၊ မိမိတို့၏ ဝတ္တရားများကို ဆောင်ရွက်နိုင်စေခြင်းငှာ၊ ၎င်းးတို့အား ချီးမြှင့်မစခြင်း၊ အပြစ်ဒဏ်ပေးခြင်း အာဏာများကို ငါအပ်နှင်းထားပေ၏။ သို့မှသာ ၎င်းတို့သည်၊ တရားစီရင်ဆုန်းဖြတ်ရာ၌၎င်း၊ အပြစ်ဒဏ်ပေးရာ၌၎င်း၊ မျှတမှန်ကန်ပေမည်။
ဤသို့ပင်လည်း ငါအမိန့်ပေးတုံသေး၏။ အပြစ်ဒဏ်ရပြီးသဖြင့် သတ်အံ့သောငှာ၊ ထောင်အကျဉ်း ခံနေရသူတို့အား၊ ပြင်ဆင် စီမံခွင့် သုံးရက်တာမျှ ပေးရာ၏။ (ဤအတွင်း) ထိုသူတို့၏ ဆွေမျိုးသားချင်းတို့သည်၊ အသက်ချမ်းသာရစိမ့်သောငှာ (နည်းလမ်းများကို) ကြံစည် ရှာဖွေကြလိမ့်ကုန်အံ့။ ဤသို့ ကြံစည်လျက် ပျက်စည်းရမည်ပင် ဖြစ်သော်လည်း၊ နောင်ဘဝအတွက် အလှူသော်လည်း ပေးစေရာ၏။ ဥပုသ်သော်လည်း စောင့်ထိန်းစေရာ၏။
ငါအလိုရှိတော်မူသည်ကား၊ ဤသို့သေကြေပျက်စီးအံ့ဆဲဆဲ၌ပင်၊ နောင်ဘဝအဖို့ အားထုတ်၍၊ လူတို့သည် အမျိုးမျိုးသော နည်းတို့ဖြင့် တရားကျင့်သုံး ဆောက်တည်ခြင်း၊ ခြိုးခြံစွာကျင့်ခြင်း၊ အလှူပေးဝေငှခြင်းတို့၌ တိုးတက်ရန်ဖြစ်၏။
(ဦးဖိုးလတ်, အသောကကျောက်စာများ၊)…..
“ ‘Thus spake king Piyadasi, beloved of the gods: - 'In the twenty-seventh year of my anointment, I have caused to be promulgated the following religious edict. My devotees, in very many hundred thousand souls, having (now) attained unto knowledge, I have ordained (the following) fines and punishments for their transgressions. Wherever devotees shall abide around (or circumambulate) the holy fig-tree for the performance of pious duties, the benefit and pleasure of the country and its inhabitants shall be (in making) offerings: and according to their generosity or otherwise shall they enjoy prosperity or adversity: and they shall give thanks for the coming of the faith. Whatever villages with their inhabitants may be given or maintained for the sake of the worship, the devotees shall receive the same, and for an example unto my people they shall follow after (or exercise solitary) austerities. And likewise, whatever blessings they shall pronounce, by these shall my devotees accumulate for the worship (?). Furthermore, the people shall attend in the night the great myrobalan-tree and the holy fig-tree. My people shall foster (accumulate) the great myrobalan. Pleasure is to be eschewed, as intoxication (?).
'' 'My devotees doing thus for the profit and pleasure of the village, whereby they (coming) around the beauteous and holy fig-tree may cheerfully abide in the performance of pious acts. In this also are fines and punishments for the transgressions of my devotees appointed. Much to be desired is such renown! According to the measure of the offence (the destruction of viya or happiness?) shall be the measure of the punishment, but (the offender) shall not be put to death by me. Banishment (shall be) the punishment of those malefactors deserving of imprisonment and execution. Of those who commit murder on the high road (dacoits?) even none, whether of the poor or of the rich, shall be injured (tortured) on my three especial days (?) Those guilty of cruelly beating or slaughtering living things, having escaped mutilation (through my clemency) shall give alms (as a deodand) and shall also undergo the penance of fasting. And thus it is my desire that the protection of even the workers of opposition shall tend to (the support of) the worship; and (on the other hand) the people, whose righteousness increases in every respect, shall spontaneously partake of my benevolence.’ ”
(Tr. Prinsep; Alexander Cunningham, Inscriptions of Asoka)…..
Thus saith His Sacred and Gracious Majesty the King: By me consecrated twenty-six years was this Document of Law caused to be inscribed.
The Rdjukas have been placed by me over many hundred thousand lives. What is their (administration of) Law or Justice has been made by me subject to their own authority, so that the Rdjukas, assured, and without being afraid, may set about their tasks, distribute the good and happiness of the people of the country, and also bestow favours. They shall acquaint themselves with what causes happiness or misery, and, with the help of the pious, admonish the people of the provinces that they may gain both here and hereafter.
The Rdjukas, too, are ready to obey me. They will also obey the Purusas who know (my) wishes; they will also exhort those (people) l so that the Rdjukas may be able to please me.
Indeed, just as a man, after having entrusted his child to a skilled nurse, rests assured with the thought: "the skilled nurse will be able to keep my child well," even so the Rdjukas were created by me for the good and happiness of the country people.
In order that these, being free from fear, misgivings, and distracted mind, might apply themselves to their tasks, independence of the Rdjukas has been ordained by me in the
matter of Law and Justice. Since it is to be desired that there should be uniformity in law as well as uniformity in justice, from this time forward is my injunction: "To persons confined in chains, already judged, and sentenced to death, a grace of three days has been granted by me."
(During this period of grace) either (their relatives) will, for their lives, persuade those (Rdjukas) to reconsider their judgment, or, if there be none u who persuades (them), they (i.e., the prisoners) will give alms for the sake of the other world or will perform fasts.
For my desire is that even when the time (of grace) has expired, they may gain the hereafter, and that various kinds of religious practice increase, together with self-restraint and distribution of alms on the part of the people.
(R.K. Mookerji, Asoka)
